Szkolenie:Cyfrowa lekcja z pomysłem-praktyczne narzędzia i metody nauczania

Cyfrowa lekcja z pomysłem-praktyczne narzędzia i metody nauczania

10 kwietnia 2018 roku odbyło się szkolenie dla nauczycieli zaangażowanych w projekt Aktywna Tablica i dla wszystkich chętnych zainteresowanych tematem. Szkolenie prowadzone było przez przedstawiciela Akademii GWO(Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe).

Program Szkolenia:

1.  Kompetencje

Kluczowe kompetencje dla poszczególnych stanowisk pracy stanowią pojęcie, które funkcjonuje w prawie Unii Europejskiej. Organy UE, dostrzegając istotną rolę ponadnarodowej mobilności pracowników, uznały za niezbędne określenie wspólnego słownika wymagań.

W konsekwencji wydane zostało zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 roku w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie.

  1.  porozumiewanie się w języku ojczystym 

  2.  porozumiewanie się w językach obcych 

  3.  kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne

  4.  kompetencje informatyczne – obejmują umiejętne i krytyczne wykorzy-stywanie technologii społeczeństwa informacyjnego (TSI) w pracy, rozrywce i porozumiewaniu się. Opierają się one na podstawowych umiejętnościach w zakresie technik informatycznych i komputerowych: wykorzystywania komputerów do uzyskiwania, oceny, przechowywania, tworzenia, prezento-wania i wymiany informacji oraz do porozumiewania się i uczestnictwa w sieciach współpracy za pośrednictwem Internetu.

  5.  umiejętność uczenia się

  6.  kompetencje społeczne i obywatelskie 

  7.  inicjatywność i przedsiębiorczość 

  8.  świadomość i ekspresja kulturalna

2.  Programowanie

Z jakich stron korzystać, przygotowując się do programowania?

www.mistrzowiekodowania.pl

www.code.org

www.scratch.mit.edu

3.  Grywalizacja - programy edukacyjne które nie tylko uczą ale także dostarczają rozrywki. Przykładowe programy wykorzystujące technikę grywalizacji:

- Duolingo( www.duolingo.com) - program do nauki języków obcych.

- Maltandia(www.maltandia.pl) -program wspierający naukę matematyki w szkołach podstawowych. Bajkowa sceneria oraz animowani bohaterowie sprawiają, że uczniowie z zainteresowaniem i zaangażowaniem rozwiązują zadania matematyczne.

- Władcy słów(www.wladcyslow.pl) - wspieranie nauki języka polskiego.Ćwiczenia dostosowane do podstawy programowej i obejmujący ortografię, wiedzę o języku, tworzenie wypowiedzi pisemnych oraz czytanie ze zrozumieniem. uczniowie muszą się wykazać doskonałą znajomością języka polskiego, aby jak najlepiej  wyposażyć bohaterów którzy im towarzyszą podczas rozwiązywania zadań

4.  Lekcja odwrócona - polega na zamianie kolejności form uczenia się- uczeń dostaje do opracowania materiał przed lekcją, a na zajęciach powtarza wiadomości oraz utrwala nabyte umiejętności.

5. Wybrane narzędzia przydatne w pracy nauczyciela:

1.  Wyszukiwanie informacji:

- Serwis Ośrodka Rozwoju Edukacji (www.ore.edu.pl) - jest to publiczna placówka doskonalenia nauczycieli prowadzona przez MEN. w serwisie internetowym znajdują się najważniejsze i bieżące informacje związane z edukacją, rozporządzenia, ustawy oraz narzędzia pracy.

- Scholaris (www.scholaris.pl) - portal wiedzy dla nauczycieli zawierający bezpłatne zasoby edukacyjne( scenariusze lekcji, wykaz podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego, kreator prezentacji, filmy edukacyjne do wykorzystania na zajęciach.

2.  Utrwalanie wiadomości:

- LearningApps (www.learningapps.org) - aplikacja wspierająca proces uczenia się i nauczania. Jest dostępna w formie gotowych ćwiczeń i quizów. Daje także możliwość tworzenia własnych interaktywnych zadań. Idealnie nadaje się na lekcje powtórzeniowe.

- Kahoot! (www.getkahoot.com / www.kahoot.it) - Platforma do tworzenia i przeprowadzania bezpłatnych quizów. To kolejne narzędzie idealnie sprawdzające się na lekcjach powtórzeniowych. Dodatkowym atutem jest możliwość rywalizacji z innymi użytkownikami platformy, co sprawia, że zajęcia z wykorzystaniem Kahoot! sa wyjątkowo atrakcyjne dla uczniów.

3.  Motywowanie do podejmowania twórczych działań:

- ToonyTool (www.toonytool.com) - Serwis internetowy do tworzenia komiksow i plakatów. Jest on bardzo intuicyjny w obsłudze - nie wymaga zaawansowanych umiejętności związanych z wykorzystaniem TIK. Zaprojektowany w serwisie plakat można zamieścić na stronie internetowej szkoły lub wydrukować.
-  WordArt (www.wordart.com) - serwis internetowy do tworzenia chmur wyrazów, które następnie można wydrukować, zamieścić na stronie internetowej lub zamieścić na dysku. tak tworzone chmury wyrazów można wykorzystać np. do nauki ortografii, słówek z języka obcego lub mogą one stanowić podsumowanie burzy mózgów.

 4.  Gromadzenie zasobów:

- Dropbox(www.dropbox.com)  - serwis internetowy umożliwiający przechowywanie danych - dokumentów, zdjęć oraz filmów online. Działa na zasadzie dysku przenośnego lub Pendrive'a. Przechowywane pliki można udostępnić w serwisie.

- Padlet(www.padlet.com)  - wirtualna tablica, na której można umieszczać dokumenty, zdjęcia, linki , a następnie udostępniać je zainteresowanym osobom, np. uczniom. Padlet może być też dla uczniów doskonałą przestrzenią do współpracy, np. przy tworzeniu wspólnego projektu.

6. Model SAMR

Szkolenie-Galeria :

Edukacja wczesnoszkolna

Scenariusz zajęć zintegrowanych z edukacji polonistycznej i edukacji społeczno – przyrodniczej dla klasy III

Temat: „ Podróże małe i duże”.

Cel ogólny: 

• zapoznanie uczniów z bezpiecznym wypoczynkiem w górach, nad morzem i jeziorami 

Cele szczegółowe: 

Uczeń: 

• rozwija umiejętności czytania tekstu ze zrozumieniem, • wie, jakie miejsca w Polsce najchętniej odwiedzają turyści podczas wakacyjnych wyjazdów, • zna zasady bezpiecznego wypoczynku, • zna wspólny numer do WOPR i GOPR,  • poszerza wiadomości na temat regionów geograficznych w Polsce, • wie, że w pasie nadmorskim utworzono parki narodowe, • potrafi wymienić polskie pasma górskie, • rozumie pojęcie kraina Wielkich Jezior Mazurskich, • umie dokonać wyboru, • umie poprawnie uzupełniać tekst z lukami, • korzysta z mapy, • korzysta z tablicy interaktywnej. • Metody: eksponująca, programowana, praca z tekstem.

Formy: indywidualna, zespołowa 

Środki  dydaktyczne: Lekcja elektroniczna pt. „Wakacyjne podróże”, ćwiczenia interaktywne „Barwy

lata”, wiersz Cz. Janczarskiego pt. „Jedziemy na wakacje”, plansze z zasadami bezpieczeństwa,

plansze  z wyrazami uzupełniającymi tekst z lukami, medale, komputer, tablica interaktywna.

SPN

Przebieg zajęć

1. Uczniowie siadają na krzesłach ustawionych w półkolu. 2. O czym będziemy dzisiaj mówić? – wykorzystanie narzędzia reflektor z tablicy interaktywnej –

podanie tematu lekcji. 3. Prezentacja, czytanie i analiza wiersza Cz. Janczarskiego pt. „Jedziemy na wakacje” –

wykorzystanie „Wprowadzenia”  z WebQuestu  pt. „Wakacyjne podróże”

Po raz ostatni zadźwięczał dzwonek,

jutro wakacje, lekcje skończone!

Przeszliśmy wszyscy z klasy do klasy,

z pierwszej do drugiej, z drugiej do trzeciej,

z trzeciej do czwartej, z czwartej do piątej:

choć na świadectwach trójki są czasem,

więcej jest na nich czwórek i piątek.

A teraz wszystkich czeka nagroda:

wakacje, wczasy, słońce, pogoda,

gorący piasek, szum morskiej fali,

kuszący zapach lasu z oddali.

A w lesie piękne ptaków piosenki

i chmurki lotne, i czysty błękit.

Pachnące kwiaty na łąkach w trawie,

kąpiel w jeziorze, łódka na stawie,

perlista rosa na listkach w borze,

złociste pola, rzeka i morze.

4. Gdzie można wyjechać na wakacje? – Morze Bałtyckie i jeziora 

Nauczyciel na  tablicy interaktywnej prezentuje wiadomości i ilustracje na temat krajobrazu

nadmorskiego i pojezierzy – wykorzystanie pierwszej karty lekcji elektronicznej  pt. „Wakacyjne

podróże”.

Wyjaśnienie terminów : parki narodowe, „Kraina Wielkich Jezior Mazurskich”.

Dzieci przypinają do tablicy pomocniczej plansze z napisami dotyczącymi omawianej treści, 

zaznaczają położenie parków na mapie- praca z tablicą interaktywną, narzędzie - stempel. 

SPN

5. Polskie góry – wykorzystanie drugiej karty lekcji elektronicznej.

Nauczyciel prezentuje nazwy polskich pasm górskich wykorzystując mapę zamieszczoną w lekcji         

w tablicy interaktywnej

Dzieci przypinają do tablicy pomocniczej plansze z napisami dotyczącymi omawianej treści,

zaznaczają pasma górskie - praca z tablicą interaktywną, narzędzie - zakreślacz.

6.  To już powinieneś wiedzieć – test lekcji elektronicznej. Uczniowie rozwiązują test z karty lekcji

elektronicznej zamieszczonej w tablicy, narzędzie – ołówek.

 7. Zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas wakacji nad wodą: prezentacja filmu „Barwy

lata”- ćwiczenie interaktywne

 8. Analiza filmu ze szczególnym zwróceniem uwagi na poznane zasady.

 9. Zabawa ruchowa „Wakacje”. Uczniowie prezentują wybrane zachowania turystów

wypoczywających w górach, nad jeziorami i nad morzem. W poszczególne rejony „jadą

pociągiem”

 10. Omówienie zasad bezpiecznego wypoczynku w górach. Uczniowie selekcjonują przygotowane

przez nauczyciela zasady (zabawa pt. „Pociąg”). Prawidłowe przyczepiają do wagoników

pociągu jadącego w góry.

 11. Poznanie numeru WOPR i GOPR. Nauczyciel przypina numer, dzieci powtarzają go wielokrotnie

mówiąc, śpiewając itp. 

12. Przypomnienie zasad bezpieczeństwa wakacyjnego wypoczynku – wykorzystanie kolejnej karty

lekcji elektronicznej. 

13.  Uczniowie rozwiązują testy końcowe – (Lekcja elektroniczna). Pierwsze pytanie to test

wielokrotnego wyboru, drugie – zadanie z lukami. Chętny uczeń wpisuje odgadnięte hasła przy

pomocy komputera. 

14.  Podsumowanie i ocena zajęć. Dzieci otrzymują pamiątkowe medale.

Przedmioty przyrodnicze

Temat : Obserwujemy pogodę

■    Słowa kluczowe

Pogoda, składniki pogody

■    Cel ogólny

Uświadomienie  uczniom, że pogoda jest zawsze, zmieniają się tylko jej składniki (elementy)

■    Cele szczegółowe

Wiadomości:

A – Uczeń:

•       wyjaśnia znaczenie terminu: pogoda,

•       wymienia  składniki kształtujące pogodę,

•       wymienia rodzaje opadów i osadów atmosferycznych,

·       podaje nazwy podstawowych rodzajów chmur,

·       podaje typy zachmurzenia,

·       zna symbole składników pogody.

B – Uczeń:

·       odróżnia składniki pogody,

·       odróżnia rodzaje opadów i osadów po ich cechach charakterystycznych, 

·       opisuje własnymi słowami wybrany element pogody,

·       odczytuje prognozę pogody przedstawioną za pomocą  symboli.

Umiejętności:

C – Uczeń:

•       charakteryzuje poszczególne składniki pogody,

•       podaje jednostki, którymi określa się wybrane składniki  każdego  składnika  pogody,

•       wyjaśnia różnice między opadami a osadami,

•       rozróżnia typy chmur i określa zachmurzenie,

•       rysuje mapkę z symbolami pogody.

D – Uczeń:

·       dostrzega związek między kierunkiem wiatru a ośrodkami wyżowymi  i niżowymi,

·       dostrzega zależności pomiędzy temperaturą powietrza a ciśnieniem atmosferycznym,

·       dostrzega zależności miedzy wilgotnością powietrza a tworzeniem opadów,

·       wciela się w rolę prezentera pogody – przedstawia prognozę pogody, posługując się własną lub inną, dowolną mapą pogody.

■    Forma pracy

Indywidualna, grupowa.

■    Metody

Prezentacja multimedialna z elementami pogadanki.

■    Środki dydaktyczne

Laptop lub komputer, tablica multimedialna lub rzutnik multimedialny, barometr, termometr, prezentacja multimedialna 

■    Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca

Nauczyciel  proponuje burzę  mózgów. Uczniowie  wypisują na tablicy wszelkie słowa mające związek ze słowem POGODA.  Uczniowie podają słowa: ciepło, deszcz, śnieg, ciśnienie, termometr, prognoza itd.

Faza realizacyjna

Nauczyciel włącza prezentację. Po jej obejrzeniu  prosi o pozostawianie na tablicy wyłącznie składników pogody i dopisanie tych składników, których ewentualnie brakuje. Wyznaczeni uczniowie porządkują zapisy na tablicy.

Wybrani uczniowie odczytują wartości temperatury i ciśnienia z barometru i termometru.

Następnie uczniowie dzielą się na grupy i wypełniają karty pracy. Mają na to 10–15 minut. Praca poszczególnych grup będzie oceniana, żeby lepiej zmotywować uczniów do pracy.

Faza podsumowująca

Prezentacja wyników pracy grupowej i ocena.

KONSPEKT LEKCJI PRZYRODY W KL.4.

TEMAT LEKCJI:    WODY  SŁODKIE I WODY SŁONE.

Cele lekcji:

• Przedstawienie podziału wód na Ziemi
• Przedstawienie rozmieszczenia wód słonych i wód słodkich

Metody pracy: wykład ilustrowany- prezentacja multimedialna, dyskusja, obserwacja, praca z mapą, podręcznikiem, zeszytem ćwiczeń

Formy pracy: praca indywidualna i grupowa(w parach )

Środki dydaktyczne: tablica multimedialna lub rzutnik, prezentacja multimedialna, animacje z multibooka, podręcznik, mapa ogólnogeograficzna świata, globus, karty pracy, zeszyt ćwiczeń, kropelki wody

Przebieg lekcji:

I. Faza wstępna:

1. Sprawy organizacyjno porządkowe.

2. Odczytanie rymowanek dotyczących wody.

3. Podanie tematu lekcji.

4. Zapoznanie z celami lekcji i formą pracy.

II. Faza realizacji:

1. Pogadanka nauczyciela odnośnie podziału wód.
2. Uczniowie oglądają prezentację multimedialną .
3. Omówienie rozmieszczenia wód i lądów na Ziemi ( wykorzystanie globusa, mapy świata). Na podstawie globusa lub mapy świata oceńcie wielkość obszarów wodnych w porównaniu z obszarami lądowymi. Których jest więcej? Jakie znacie oceany, morza?
4. Analiza tekstu z podręcznika str.185-186
5. Podział uczniów na grupy (pary ).
6. Uczniowie w oparciu o prezentację multimedialną, mapę świata i podręcznik uzupełniają schemat podziału środowiska wodnego - karta pracy, wykonują ćwiczenie1, 2 str. 97 w zeszycie ćwiczeń.
7. Sprawdzenie poprawności zadań poprzez ich głośne odczytanie. Uczniowie za dobrze wykonane zadania otrzymują kropelki wody.

III. Faza podsumowująca:

1. Uczniowie losują karteczki z pytaniami typu Prawda/ Fałsz i na nie głośno odpowiadają.
2. Ocena pracy uczniów na lekcji.
3. Podanie pracy domowej:

* dla chętnych- Wykonaj ćwiczenie 5 str.98 w zeszycie ćwiczeń.

* dla wszystkich- Wykonaj ćwiczenie 4 str.98 w zeszycie ćwiczeń.

Ćw. Podsumowanie.

Wstaw P jeśli zdanie jest prawdziwe, a F jeśli zdanie jest fałszywe.

1.    Woda jest największym środowiskiem życia- ...

2.    Środowisko wodne dzielimy na wody słodkie i słone- ...

3.    Większą część powierzchni Ziemi pokrywa woda- ...

4.    Większą część powierzchni Ziemi pokrywają lądy- ...

5.    Słona woda nie nadaje się do picia- ...

6.    Oceany zajmują większą powierzchnię Ziemi niż lądy- ...

7.    Wody znajdujące się pod ziemią to wody podziemne- ...

8.    Woda słodka to tylko niewielka część wody na Ziemi- ...

9.    Duża część wody słodkiej jest zgromadzona w lodowcach- ...

10. Bagna to obszary, na których wierzchnia warstwa ziemi jest stale nasycona wodą- ...

11. Pokrywające Ziemię wody słone tworzą Ocean Światowy- ...

12. Wody słodkie znajdują się między innymi w rzekach i jeziorach- ...

13. Jeziora, rzeki i bagna to zbiorniki wody słonej- ...

14. Rzeki, jeziora, bagna i lodowce zalicza się do wód powierzchniowych- ...

15. Niewielka część wody słodkiej występuje na Ziemi w stanie stałym w postaci lodowców- ...

16. Woda stanowi ¾ powierzchni Ziemi- ...

17. Lądy stanowią ¼ powierzchni ziemi- ...

18. Większość wód w słonych występuje w stanie ciekłym- ...

19. Morza to część oceanów położone w sąsiedztwie lądów- ...

20. Wody słone wypełniają morza i oceany- ...

21. Wody słodkie dzielimy na podziemne i powierzchniowe- ...

22. Rzeki to słodkie wody płynące po powierzchni ziemi- ...

KONSPEKT LEKCJI PRZYRODY W KL.6.

TEMAT LEKCJI: W KRÓLESTWIE ZWIERZĄT.

Cele lekcji:

Wiadomości- uczeń:

• potrafi wymienić zwierzęta należące do bezkręgowców i kręgowców
• zna cechy budowy kręgowców i bezkręgowców

Umiejętności- uczeń:

• potrafi rozpoznać na ilustracjach zwierzęta bezkręgowe i kręgowe
• opisuje najważniejsze cechy poszczególnych grup zwierząt
• charakteryzuje przystosowania zwierząt do życia w różnych środowiskach

Postawy- uczeń:

• pracuje z zaangażowaniem na lekcji
• jest ciekawy świata.

Metody pracy: wykład ilustrowany- prezentacja multimedialna, obserwacja, praca z atlasem, podręcznikiem

Formy pracy: praca indywidualna i grupowa

Środki dydaktyczne: tablica multimedialna, prezentacja multimedialna, podręcznik, zeszyt ćwiczeń, atlas geograficzny, karty pracy

Przebieg lekcji:

I. Faza wstępna:

1. Sprawy organizacyjno- porządkowe.

2. Podanie tematu lekcji.

3. Zapoznanie z celami lekcji i formą pracy.

II. Faza realizacji:

1. Uczniowie oglądają prezentację multimedialną wzbogaconą o komentarz nauczyciela.
2. Podział uczniów na grupy.
3. Uczniowie w oparciu o prezentację multimedialną, atlas geograficzny i podręcznik wykonują zadania z karty pracy.
4. Sprawdzenie poprawności zadań poprzez ich głośne odczytanie.

III. Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wykonują w zeszycie ćwiczeń ćwiczenia: Ćw. 1, 3 str. 71-72, rozwiązują rebus, który wklejają do zeszytu
2. Sprawdzenie poprawności wykonanych ćwiczeń.
3. Ocena pracy uczniów na lekcji.
4. Podanie pracy domowej:
• dla wszystkich uczniów- wykonaj Ćw. 2 str.71, Ćw.4 str.72
• dla chętnych uczniów: Porównaj budowę komórki roślinnej i zwierzęcej, możesz wykonać rysunek. Pomoże ci w tym wykonanie ćwiczenia 5 str. 73.

KARTA PRACY – PODZIAŁ ZWIERZĄT

ZAD.1.Rozpoznajcie grupy zwierząt, których dotyczą opisy, i wpiszcie ich nazwy do tabeli.

Opis grupy zwierząt	Nazwa grupy
Zwierzęta wodne i lądowe, których ciało podzielone jest na segmenty nazywane  pierścieniami.
Zwierzęta wodne i lądowe, ich ciało jest miękkie, nagie lub okryte muszlą.
Zwierzęta wodne, przybierające postać polipa lub meduzy, zaopatrzone w parzydełka służące do paraliżowania ofiary.
Zwierzęta pasożytujące w tkankach różnych gatunków zwierząt, także człowieka, ich nazwa pochodzi od nitkowatego kształtu ciała.
Zwierzęta wodne lub lądowe, ich ciało zbudowane jest z odcinków połączonych stawami, mają odnóża.
Zwierzęta wodno-lądowe, ich ciało jest pokryte cienką, wilgotną skórą.
Zwierzęta lądowe, ich ciało jest pokryte łuskami, tarczkami rogowymi.
Zwierzęta wodne, mają ciało pokryte łuskami, poruszanie się ułatwiają im płetwy.
Zwierzęta żyjące w różnych środowiskach, najbardziej zróżnicowane pod względem budowy i funkcjonowania, ciało mają pokryte włosami, młode karmione są mlekiem matki.
Zwierzęta potrafiące latać, ich ciało jest pokryte piórami, a kończyny przednie mają przekształcone w skrzydła.

ZAD.2. Uzupełnij schemat podziału zwierząt. Skorzystaj z nazw zwierząt w ramce.

Mrówka, rak rzeczny, ślimak winniczek, biedronka, pijawka lekarska, krab, jeż lis, skorpion, kleszcz, ośmiornica, kret, żółw błotny, błotniarka stawowa, homar, glista ludzka, żaba wodna,  płoć ukwiał, tasiemiec uzbrojony, dżdżownica, chełbia modra, ropucha szara, rekin olbrzymi, jaskółka dymówka, bażant, węgorz europejski, jaszczurka zwinka, dzięcioł, pająk krzyżak, żmija zygzakowata

  

Higiena i choroby układu wydalniczego

           Hasło    programowe

Organizm człowieka. Układ wydalniczy.

           Zakres  treści

Zasady higieny układu wydalniczego. Choroby i profilaktyka układu wydalniczego. Analiza moczu.

           Cel         ogólny

Poznanie chorób układu wydalniczego oraz zasad dbałości o układ wydalniczy. Wyjaśnienie znaczenia regularnego wykonywania badania ogólnego moczu.

           Cele      szczegółowe

Wiadomości

A  – Uczeń:

•     wymienia choroby układu wydalniczego,

•     podaje zasady higieny układu wydalniczego.

B  – Uczeń:

•     wyjaśnia, dlaczego należy stosować poszczególne zasady higieny układu wydalniczego,

•     rozróżnia objawy chorób układu wydalniczego,

•     wyjaśnia znaczenie wykonywania okresowych badań moczu. Umiejętności

C  – Uczeń:

•     porównuje wyniki badań osób chorych z prawidłowymi wynikami,

•     charakteryzuje przebieg dializy.

D  – Uczeń:

•     wyciąga wnioski na podstawie wyników badań moczu,

•     ocenia stan zdrowia na podstawie wyników badań moczu.

Postawy

Uczeń wykazuje postawę odpowiedzialności za swoje zdrowie.

           Metody              pracy

Burza mózgów, pokaz animacji, analiza przypadku.

           Formy  pracy

Indywidualna, grupowa, zbiorowa.

           Środki  dydaktyczne

•     podręcznik

•     karta pracy dla każdego ucznia

•     animacja Dializa (źródło: Multiteka)

•    

tablica multimedialna lub rzutnik multimedialny do wyświetlenia animacji

           Przygotowanie               do          lekcji

Nauczyciel przygotowuje karty pracy dla każdego ucznia. W sali łączy ławki w taki sposób, aby powstały stanowiska do pracy w 3–4-osobowych grupach. Przygotowuje rzutnik do wyświetlenia animacji Dializa.

           Przebieg            lekcji

Faza wprowadzająca

1.   Nauczyciel wykonuje czynności organizacyjne.

2.   Nauczyciel pyta uczniów, jaką funkcję pełnią nerki oraz co się będzie działo z organizmem człowieka, jeśli one przestaną pracować. Steruje odpowiedziami, aby uczniowie sformułowali konkluzję o tym, że dbałość o układ wydalniczy jest ważna, a zaniedbania mogą grozić poważnymi konsekwencjami.

3.   Nauczyciel podaje temat lekcji.

Faza realizacyjna

1.   Nauczyciel pyta uczniów, jak należy dbać o układ wydalniczy. Przeprowadza burzę mózgów, naprowadza uczniów na odpowiedzi dotyczące prawidłowej higieny układu wydalniczego.

2.   Nauczyciel dzieli uczniów na 3–4-osobowe grupy. Każdemu uczniowi daje kartę pracy. Na podstawie przeprowadzonej burzy mózgów uczniowie w grupach uzupełniają zadanie 1. Ochotnicy czytają odpowiedzi.

3.   Nauczyciel poleca uczniom, aby na podstawie informacji z podręcznika wykonali w grupach zadanie 2 z karty pracy. Uczniowie porównują swoje wnioski i je uzasadniają.

4.   Nauczyciel tłumaczy, na czym polega zabieg dializy. Włącza animację Dializa, a następnie prosi uczniów, aby wykonali w grupach zadanie 3 z karty pracy. Uczniowie porównują swoje wyniki i je uzasadniają.

5.   Nauczyciel pyta uczniów, jakie badania diagnostyczne najczęściej zleca lekarz. Naprowadza uczniów na właściwą odpowiedź (badanie moczu). Następnie tłumaczy, dlaczego ważne jest systematyczne przeprowadzanie tego typu diagnostyki.

6.   Uczniowie analizują zamieszczone w podręczniku prawidłowe wyniki badań. Nauczyciel prosi, aby w grupach wykonali zadanie 4. Uczniowie porównują swoje wyniki z odpowiedziami kolegów.

Faza podsumowująca

Nauczyciel podsumowuje lekcję. Zadaje uczniom pytania: • Jakie mogą być przyczyny chorób układu wydalniczego? • Jakie są trzy najczęstsze choroby układu wydalniczego?

•     Jakie są objawy kamicy nerkowej?

•     Jak można zapobiegać chorobom układu wydalniczego?

•     Na czym polega zabieg dializy?

•     Dlaczego należy regularnie wykonywać badania kontrolne moczu?

 KARTA PRACY

 Higiena i choroby układu wydalniczego

1.      Uzupełnij poniższe zdania tak, aby stanowiły poprawny opis zasad higieny układu wydalniczego.

1.    Należy dbać o higienę osobistą, ponieważ ………………………………………………………….

2.     Odpowiedni ubiór zapobiega ………………………………………………………………………..

3.    Zbyt duże spożycie soli jest niezdrowe, ponieważ ………………………………………………….

4.     Regularne opróżnianie pęcherza moczowego zapobiega …………………………………………...

2.     
Poniżej przedstawiono opisy trzech przypadków chorób układu wydalniczego. Rozpoznaj, na jaką chorobę cierpią te osoby. Wpisz nazwy chorób we właściwe miejsca.

 Przypadek 1

Pan Kazimierz bardzo źle czuł się w pracy. Po przyjściu do domu położył się, aby odpocząć. Jednak po chwili w lewym boku zaczął odczuwać bardzo silny ból promieniujący w kierunku nogi. Żona pana Kazimierza, widząc, że sytuacja jest poważna, wezwała pogotowie. Lekarz spytał, czy w ostatnim czasie pacjent robił jakieś badania. Po przejrzeniu wyników okazało się, że w badaniu moczu ujawniły się liczne kryształy soli wapnia (tzw. piasek nerkowy).

Nazwa choroby: …………………………………………………………………………………………………..

Przypadek 2

Zosia ma 6 lat i zazwyczaj to wesoła, pełna energii dziewczynka. Jednak od kilku dni jest stale niespokojna  i rozdrażniona. Nie chce jeść ani pić, za to często chodzi do toalety. Dodatkowo Zosia skarży się na ból

w czasie oddawania moczu, a także na bolesność dolnej części pleców. Kiedy mama zmierzyła dziewczynce temperaturę, okazało się, że ma niezbyt wysoką gorączkę – 37,5°C.

Nazwa choroby: …………………………………………………………………………………………………… 

  

Przypadek 3

Pani Jolanta od lat choruje. Stwierdzono u niej m.in. nadciśnienie tętnicze, miażdżycę oraz przewlekłą chorobę nerek. Cierpi na bóle w okolicy pleców, ma problemy z układem kostnym (skłonność do złamań, bóle stawów). Jest osłabiona, traci na wadze, a także ma kłopoty z pamięcią i zasypianiem. Musi stosować specjalną dietę, w której podstawą jest ograniczanie spożywania białka. Pani Jolanta od roku jest regularnie poddawana zabiegowi dializy. Przypuszczalnie czeka ją operacja – przeszczep nerki.

Nazwa choroby: ……………………………………………………………………………………………………

3.      Na podstawie animacji Dializa odpowiedz na poniższe  pytania.

a)      Czy krew w dializatorze miesza się z płynem  dializującym?

……………………………………………………………………………………………………….

b)     W czym dializator przypomina nerkę?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

c)      Dlaczego dializa nie może całkowicie zastąpić pracy  nerek?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

4.      W tabeli zostały przedstawione wyniki badania moczu dwóch osób. Na podstawie analizy podanych wyników ustal i napisz, na jakie choroby prawdopodobnie cierpią ci pacjenci. W uzasadnieniu swojej odpowiedzi podaj ten wynik, który wskazuje na daną chorobę.

Badany parametr	Pacjent 1	Pacjent 2	Norma
Barwa	lekko mętna	słomkowa	żółta/słomkowa
Odczyn pH	5,9	6,1	ok. 6
Ciężar właściwy [g/l]	1028	1020	1018–1030
Glukoza [mg/100 ml]	brak	brak	brak
Białko [mg/100 ml]	1115	brak	brak
Leukocyty	pojedyncze	20	1–5
Erytrocyty	pojedyncze	pojedyncze	0–3
Nabłonki	liczne	pojedyncze	1–5
Bakterie	nieliczne	bardzo liczne	brak

Pacjent 1 choruje na: ……………………………………………………………………………………….

Uzasadnienie: ………………………………………………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

Pacjent 2 choruje na: ……………………………………………………………………………………….

Uzasadnienie: ………………………………………………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...